|
|
|
|
|
Nieuwste pagina |
|
|
Archief 2007/1 |
|
|
Archief 2006/2 |
|
|
Archief 2006/1 |
|
|
Archief 2005/2 |
|
|
Archief 2005/1 |
|
|
Archief 2004 |
|
|
|
|
Zoekscherm: |
|
|
|
Home » Archief 2007/2
Archief tweede helft 2007
Hier vindt u de logs van juli tot en met december 2007:
- IndoInside.nl wenst u een gelukkig 2008!
- Nieuwe boekbeschrijvingen in de Boekenkast
- Virtueel Indië
- Bijzondere documentaire 'Indo Nu' verschijnt in 2008
- Si Niklas
- Djawa Tempo Doeloe
- Indisch Historisch gestart
- Grote atlas van de VOC, deel twee : over de VOC-tijd op Java en Madura
- Stichting Pelita 60 jaar
- Maleistalige kranten van het NIOD verfilmd en gedigitaliseerd
- Prinses Laurentien ontvangt Molukse bloemlezing "Wonder en Geweld"
- Persconferentie met 'troostmeisjes'
- 50 jaar I.N.D.O.
- Antropologe: Nederlanders voor hun eigen veiligheid in 'bersiapkampen'
- Drie planetoïden krijgen naam met Indisch tintje
- Henk Mak van Dijk : Indische klassieke liederen
- Opnames voor Ver van familie gestart
- Masterthesis over Indische Nederlanders en de repatriëring
- Indisch Herinneringscentrum naar Bronbeek
|
IndoInside.nl wenst u een gelukkig 2008! |
31 december 2007 |
|
|
|
Nieuwe boekbeschrijvingen in de Boekenkast |
20 december 2007 |
|
In de Boekenkast heb ik - dank
zij een weekje vakantie - een twintigtal boekbeschrijvingen
toegevoegd van werken die ik het afgelopen halfjaar heb
aangeschaft of gekregen (met dank aan Si
Niklas natuurlijk). Ingedeeld naar (hoofd)onderwerp, gaat het
om de volgende titels:
Uit de categorie Indische Nederlanders, de recent verschenen publicatie Gelders blauw : Indisch leven in de provincie, het laatste boek (mèt CD) van Ernst Jansz: Molenbeekstraat en het in 1993 gepubliceerde 'album' Ik wilde eigenlijk niet gaan van Siem Boon, Eva van Geleuken over de repatriëring. Ook al wat ouder (eind jaren '90) is het tweetalige Riwayatku... dulu, dan sekarang apa? van Jeanny Vreeswijk-Manusiwa, over de Molukse ouderen in Nederland (ondergebracht in de categorie Molukkers). Ondergebracht bij Koloniale geschiedenis zijn Neffer Kambek (2005), het tweede deel van de trilogie van Tjaal Aeckerlin en Rick Schoonenberg, en De Indische Instelling te Delft (1989) van wat tegenwoordig Museum Nusantara heet. |
|
|
Vers van de pers is de Bezoekersgids
militaire erebegraafplaats Peutjut in Banda Aceh, dit in
tegenstelling tot het niet minder interessante Front-Indië
(1994), die ik op een boekenmarkt tegen kwam. Deze twee titels
staan bij Militaire geschiedenis. In de categorie Bersiap en merdeka het tweede deel uit de serie Van Indië tot Indonesië: Sporen van vernieling (2006) van Peter Keppy en twee schitterende titels uit de Rampokanserie van Peter van Dongen: Java en Schetsboek. Van beide series mis ik nog één deel. Twee recente boeken over (de gevolgen van de tsunami in) Aceh - ondergebracht in de nieuwe categorie Hedendaags Indonesië - zijn het fotoboek Aceh on the move (2007) en Ayi Jufridar's De verschrikkelijke zeegolf (Alon buluek) (2006). Duidelijk vrolijker is het boek Sinterklaas overzee (2006) van Paul Faber, welke net als De kris is ondergebracht bij Kunst en cultuur. |
|
De categorie Romans en novellen, tenslotte, heeft de
grootste uitbreiding gehad. Toegevoegd zijn: Tjon
(2007) van Theodor Holman; de set luisterboeken Het
Indische geluid (2007) met verhalen van Maria Dermoût,
Vincent Mahieu, Hella S. Haasse en Albert Alberts; de 'klassieker'
Geen gewoon Indisch meisje
(herdr. 2006) van Marion Bloem; de verhalen van Tina Daniels uit
de Moesson gebundeld in Korèk,
krètèk, kroket en Kora (2005); en Sinjo
Robbie (2005) door 'nestor' Rob Nieuwenhuys.
Er zijn natuurlijk veel meer beschrijvingen aanwezig, en er komen ook steeds nieuwe bij. Bekijk daarom regelmatig de Boekenkast. |
|
Virtueel Indië |
15 december 2007 |
| Afgelopen acht maanden heeft striptekenaar en illustrator Peter van Dongen goeddeels onafgebroken gewerkt aan de tekeningen (achtergronden, karakters) voor elf animatiefilmpjes, gesitueerd in Soerabaja 1935, voor Stichting Pelita's website Virtueel Indië. |
|
|
|
De zeer fraai vormgegeven website geeft een beeld van
Nederlands-Indië, ooit de grootste kolonie van het
Koninkrijk der Nederlanden. Een samenleving die nu nog in
herinnering is van velen die naar Nederland zijn gekomen.
Indische Nederlanders, bewoners van verschillende eilanden van de
archipel, Molukkers en Nederlanders die daar gewoond en gewerkt
hebben. Het zijn herinneringen die in de loop der jaren vervagen
of verkleuren. Al die verschillende persoonlijke herinneringen en
opvattingen maken de geschiedenis van Nederlands-Indië en
zijn vastgelegd op Virtueel
Indië. De verhalen zijn geschreven, op foto en in beeld,
in geluid en als animatie.
Als u rechtsboven op 'Plattegrond' klikt en dan op 'Locaties' (bioscoop, haven, kampong, enz.), dan verschijnen vanzelf getekende karaktertjes in de foto, waarachter de filmpjes schuil gaan. De animaties zijn overigens ook gewoon, in volle lengte, op een DVD verkrijgbaar bij dezelfde Stichting Pelita. |
|
Bijzondere documentaire 'Indo Nu' verschijnt in 2008 |
10 december 2007 |
|
Begin 2008 komt de dubbel-DVD Indo
Nu uit, gemaakt door Carol Burgemeestre en Peter Bouman. Het
is een documentaire over Indische identiteit en het belang van de
doorgifte hiervan.
De eerste schijf bevat een 50 minuten durende documentaire over Indische wortels, identiteit en toekomst; op de tweede schijf staat een uniek interview met verzetsman Bert Simon. De documentaire toont hoe verschillende indische generaties (juist) op dit moment bezig zijn met hun achtergrond, identiteit en kracht. Burgemeestre en Bouman laat een diverse groep aan het woord komen: "interviewende schoolkinderen, bekende Indische Nederlanders, een jongen die de ratrace verlaat om een toko te beginnen, een directeur van een verzorgingshuis, galeriehouder, een wetenschapper, journalisten tot senioren die in een praatgroep zitten en plakboeken maken voor hun kinderen en achterkleinkinderen". |
|
De documentairemakers waren gefascineerd door de klaarblijkelijke
revival van Indische cultuur en identiteit: "Waarom is men
juist nu zo bezig? Speelt de komst van andere migrantengroepen
hierbij een rol of zijn er andere factoren? Waarom profileren
Indo-jongeren zich als Asians? Welke vragen kan en moet
men binnen familieverband stellen om aan de juiste bagage te
komen?". Interessante vragen, vind ik zelf ook.
Het interview met wijlen Bert Simon is afgenomen door Peter Bouman en Melanie Tangkau. Verzetsman Simon praat over zijn vooroorlogse tijd als Ambonese jongen, "net als zijn familie door de eeuwen trouw". |
|
| Meer informatie over de DVD is te vinden op website Indo Movie van Stichting Cerita Fakta te Amsterdam. |
|
Si Niklas |
4 december 2007 |
| Het is weer Sinterklaastijd. Op de themabijeenkomst Decemberfeesten in Nederlands-Indië sprak dagvoorzitter Adrienne Zuiderweg in prachtig petjoh het vers "Si Niklas" uit, in het metrum van "Zie ginds komt de stoomboot": |
|
|
Daar gins kom die kapal uit Spanje, hij al. Si Niklas betoel wil hij stap aan die wal? Wah seg, ister koeda, sado ister niet, Si Niklas sendiri alleen met si Piet. Sij knek, wah so swart die, hij roep ons, adoe! 'Jang manis krijg manis, jang nakal die roe!' Maar ik was toch so lief, vraag maar aan Mama, Noot-noot dari peper, alleen voor saja! |
|
Sinterklaas bezoekt een gewonde soldaat |
Uit: de Graaf HJ. Waarom ging
Sint-Nicolaas zo |
|
Via Frans Sulilatu kwam ook nog een Sinterklaasliedje binnen in
het Indonesisch (oude spelling): "Sinterklaas jang
amal". De melodie is uiteraard die van "Sinterklaas
kapoentje":
Slamat, slamat djalan / Naiki di Kemajoran / Kapan datang lagi / Bejak terima kasih Nou, Si Niklas, ik ben óók tidak nakal en saya manis betul :) ... en heb weer een aantal leuke boeken op mijn verlanglijstje staan. Berkat: Adrienne Zuiderweg en Frans Sulilatu voor de gedichten; Paul Faber voor de foto. |
|
Djawa Tempo Doeloe |
30 november 2007 |
|
Ik had hem al eerder dit
jaar terloops genoemd bij een stukje over
Mahandis
Yoanata (Jakarta, 1977), maar Priambodo Prayitno (Surabaya,
1970) verdient toch meer aandacht.
Op zijn website Djawa Tempo Doeloe, heeft Prayitno zijn collectie antieke foto's en briefkaarten van Java weergegeven. Op deze fraaie website staan afbeeldingen uit o.a. Jakarta (Batavia), Surabaya (Soerabaja), Bandung (Bandoeng), Bogor (Buitenzorg), Yogyakarta (Djokdja), Semarang, Cirebon (Tjirebon) en Malang. |
|
| Interessant is ook het geheim van Villa Isolde in Bandung (1934). Ayo, silahkan buka dese! |
|
Indisch Historisch gestart |
30 november 2007 |
| Op 24 november 2007 was de officiële start van de website Indisch Historisch. Jan Kees Wiebenga, voorzitter van Stichting Het Gebaar, maakte het eerste officiële bezoek aan de site, onder toezien van hoofdredacteur en geschiedkundige Humphrey de la Croix, SARI-voorzitter Peter van Riel en het voltallige bestuur van Het Gebaar. |
|
|
IndischHistorisch.nl was één van de projecten die
gepresenteerd werden op het 60-jarige
jubileumfeest van Stichting Pelita.
IndischHistorisch.nl is een geschiedenissite voor en door Indische Nederlanders en iedereen die zijn steentje aan de geschiedschrijving van Indische Nederlanders wil bijdragen. Deze site is bedacht door leden van de Stichting Arisan Indonesia (SARI) en met behulp van een bijdrage van Stichting Het Gebaar totstandgekomen. |
| De redactie bestaat uit Humphrey de la Croix (historicus), Inge Dümpel (radiomaker, schrijver en journaliste) en Pieke Hooghoff (journaliste). Zij schreven onder andere ook het boek Gelders blauw : Indisch leven in de provincie (2007). |
|
Grote atlas van de VOC, deel twee : over de VOC-tijd op Java en Madura |
27 november 2007 |
| Uitgeverij Asia Maior/Atlas Maior geeft van 2006 tot 2010, in zeven delen, een tweetalige wetenschappelijke atlas uit van alle vestigingen en bezittingen van de VOC in Afrika en Azië, onder de serietitel Grote Atlas van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Deze serie wordt uitgegeven in samenwerking met het het Nationaal Archief te 's-Gravenhage, het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) en URU-Explokart (Universiteit Utrecht). |
|
Het eerste, inleidende en inmiddels uitverkochte deel kwam in
november 2006 uit als facsimile-uitgave van de zogenoemde
Atlas
Amsterdam of Atlas De Graaf.
Aanstaande vrijdag 30 november wordt in het Nationaal Archief het tweede deel (dat tevens het eerste regionale deel is) gepresenteerd, getiteld 'Java en Madoera/Java and Madura'. Dit deel is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met het Arsip Nasional Republik Indonesia (ANRI) en de Perpustakaan Nasional Republik Indonesia (PNRI, de Nationale Bibliotheek van Indonesië). De zeer bijzondere atlas bevat zo'n 600 volledig en wetenschappelijk geannoteerde "hoogwaardige facsimilereproducties van authentieke en merendeels nooit eerder gepubliceerde kaarten, plattegronden, topografische tekeningen en schilderijen uit de periode 1590-1820, de VOC-tijd en de direct aansluitende jaren op Java en Madoera", aldus Informatie Professional. |
|
|
De samenwerking met de twee voornaamste Indonesische
archiefinstellingen op dit terrein, ANRI en PNRI, maakt de
historisch-cartografische en -topografische documentatie van het
vroege Nederlandse koloniale verleden op de centrale eilanden in
de Indische Archipel des te bijzonderder.
'Java en Madoera' is een eemalige uitgave, welke tot en met 31 december 2007 te koop is voor de introductieprijs van € 295. Daarna gaat de atlas - zolang de voorraad strekt - € 350 kosten. BRON - Nieuwe atlas brengt VOC-tijd op Java in kaart : een Nederlands-Indonesische samenwerking brengt de VOC-tijd op Java en Madura in kaart [Web document] Informatie Professional 2007 (27 november) ZIE OOK - De themapagina op de website van uitgeverij Asia Maior/Atlas Maior. - de Bruin W. Toen we Madoera en Java nog hadden [Web document] Volkskrant 2007 (14 december) LITERATUUR - Grote atlas van de Verenigde Oost-Indische Compagnie = Comprehensive atlas of the Dutch United East India Company; Deel/Volume II: Java en Madoera/Java and Madura / G.J. Knaap ... [et al.]. - Voorburg [etc.] : Asia Maior/Atlas Maior [etc.], 2007. - ill. ; 58 cm Uitg. in samenw. met Nationaal Archief, Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap en Explokart/Universiteit Utrecht. ISBN 978-90-74861-27-4 (€ 350) |
|
Stichting Pelita 60 jaar |
25 november 2007 |
|
Gisteren, zaterdag 24 november, vierde Stichting
Pelita haar 60-jarige bestaan met een grote
jubileummanifestatie in de Jaarbeurs in Utrecht.
Naar verluid waren er tussen de 4.000 en 6.000 mensen op afgekomen. Mijn broer Bas, beter bekend als Rood Petje, heeft een mooie diashow met geluid gemaakt. Klik op de linkerfoto om de presentatie te starten. Complimenten voor zijn fotografie kunt u hier kwijt. |
|
Maleistalige kranten van het NIOD verfilmd en gedigitaliseerd |
24 november 2007 |
|
In samenwerking met de Koninklijke
Bibliotheek (KB), het KITLV
en het Koninklijk
Instituut voor de Tropen (KIT) werden in 2004-2006 de
Maleistalige kranten van het Nederlands
Insitituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), aangevuld met de
ontbrekende nummers uit de collecties van genoemde instellingen,
verfilmd en gedigitaliseerd.
Deze kranten zijn nu opgenomen in een online catalogus, te raadplegen via het NIOD. De succesvolle ontwikkeling van onderzoek naar de eigentijdse Indonesische geschiedenis leunt zwaar op de toegankelijkheid van bronmaterialen die de veranderingen in het sociale milieu en de lokale gemeenschappen onder Nederlands en Japans bestuur beschrijven. |
|
Eén van deze bronnen zijn de Indonesische kranten die
tijdens het Nederlandse en Japanse beleid in Indonesië
werden uitgegeven.
Het NIOD beschikt over een unieke verzameling van Indonesische kranten die tijdens het Japanse militaire bewind in Indonesië werden uitgegeven, zoals de Asia Raya, de Matahari Ambon en de Soeara Asia. Ook andere instituten in Nederland, zoals het KITLV in Leiden, het KIT in Amsterdam, de KB in Den Haag en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) beheren belangrijke collecties met lokale en regionale Indonesische kranten die tijdens de periode 1930-1950 werden uitgegeven. Deze krantencollectie, hoewel incompleet, vormt een zeer belangrijke bron voor onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de moderne Aziatische geschiedenis. De doelstelling van dit project is alle Indonesische kranten uit de periode 1940-1946 te microfilmen en te digitaliseren; eerst de kranten uit de NIOD-collectie, daarna die van andere Nederlandse instituten met gelijkaardige collecties met Indonesische kranten. De artikelen worden dan online toegankelijk gemaakt voor onderzoekers en studenten die gespecialiseerd zijn in Aziatische geschiedenis. |
|
|
Om onderzoekers te helpen hun gewenste informatie gemakkelijk te
vinden, wordt de databank zowel doorzoekbaar gemaakt door full
text retrieval als met behulp van trefwoorden die aan elk
artikel worden toegekend.
Het NIOD heeft overigens nóg een interessante deelcollectie: de Indische tekeningen. Van deze collectie komt binnenkort ook een online catalogus beschikbaar. ZIE OOK - Nieuwsbrief Erfgoed van de Oorlog [PDF document] 2007; 1(4): 5. |
|
Prinses Laurentien ontvangt Molukse bloemlezing "Wonder en Geweld" |
19 november 2007 |
| Prinses Laurentien, voorzitter van de stichting Lezen & Schrijven, neemt op woensdag 21 november in het Moluks Historisch Museum te Utrecht het eerste exemplaar in ontvangst van de bloemlezing Wonder en geweld. |
|
|
De overhandiging vindt plaats op de 20ste Molukse Onderwijsdag
van de Stichting
Landelijk Steunpunt Educatie Molukkers (LSEM), een instelling
op het gebied van onderwijs, educatie en opvoeding voor
Molukkers.
De Molukse Onderwijsdag staat dit jaar in het teken van geletterdheid. In de Molukse gemeenschap is een verschuiving zichtbaar van een orale naar een geletterde cultuur. Het onderwijs heeft hierin een belangrijke begeleidende en stimulerende rol. Het stimuleren van geletterdheid bij Molukkers is dan ook een van de speerpunten van het LSEM. De Onderwijsdag is bedoeld voor leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs, medewerkers van bibliotheken en iedereen die geïnteresseerd is in lezen. 's Ochtends neemt Prinses Laurentien Wonder en geweld : de Molukken in de verbeelding van vertellers en schrijvers in ontvangst. |
|
Dit is een bloemlezing van vertellingen, gedichten en literaire
verhalen over de Molukken en hun bewoners. Het middagprogramma
heeft het karakter van een festival waar scholen en andere
cultuurdragers kunnen kennismaken met allerlei activiteiten op
het gebied van lees- en schrijfbevordering, uitgeverij, radio en
internet.
BRON - Prinses Laurentien neemt 21 november 2007 Molukse bloemlezing "Wonder en Geweld" in ontvangst [Web document] Persbericht Koninklijk Huis 2007 (16 november) |
|
Persconferentie met 'troostmeisjes' |
31 oktober 2007 |
|
Op vrijdagochtend 2 november 2007, vanaf 10:30 uur, organiseren
Amnesty
International en de Stichting
Japanse Ereschulden in Nieuwspoort in Den Haag een
persconferentie met de voormalige troostmeisjes Won-Ok Gil
(Zuid-Korea, 80 jaar), Menen Medina-Castillo (Filippijnen, 78
jaar) en Ellen van der Ploeg (Nederland, 84 jaar).
De drie vrouwen maken een tour door Europa en doen naast Den Haag ook Brussel, Berlijn en Londen aan. De vrouwen vertellen hun verschrikkelijke verhaal en willen dat regeringen en parlementen in Europa de volgende eisen overnemen: |
|
|
| De Tweede Kamer wordt gevraagd bij de begrotingsbehandeling Buitenlandse Zaken een motie aan te nemen met de eisen van de troostmeisjes. |
|
|
Ernst Jansz
heeft een lied geschreven over dit onderwerp en brengt dit ten
gehore bij het aanbieden van de petitie.
Achtergrond Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn ongeveer 200.000 meisjes en vrouwen uit onder andere Zuid-Korea, Taiwan, China, Birma en de Filippijnen systematisch geronseld, bruut verkracht en misbruikt als sexslavinnen door de Japanse Keizerlijke strijdkrachten. Daarnaast werden ongeveer 300 Nederlandse vrouwen uit de kampen in Nederlands-Indië gehaald en eveneens gedwongen zich te prostitueren in militaire bordelen. Tot op de dag van vandaag onkent Japan elke vorm van verantwoordelijkheid voor deze grootschalige, geïnstitutionaliseerde vorm van sexslavernij. De gedwongen prostitutie in de zogenaamde comfort stations is ongekend wreed geweest en heeft geleid tot gedwongen abortussen, vernederingen en verminkingen. Veel van de meisjes en vrouwen zijn overleden door ziekte, honger en uitputting. |
|
De meisjes en vrouwen die het wel overleefd hebben waren vaak
outcast in hun eigen land. Ze konden vaak geen kinderen meer
krijgen en leefden in armoede. Door de diepe schaamte en de
traumas van wat hen is overkomen, droegen zij hun leed lang in
stilte.
Meer foto's Een kleine fotoreportage van de petitie-aanbieding is te zien op Rood Petje, het foto-weblog van adikku Bas de Meijer. BRON - Persconferentie Amnesty International en de Sichting Japanse Ereschulden met troostmeisjes uit Zuid- Korea, de Filippijnen en Nederland [Web document] Persbericht Amnesty International 2007 (29 oktober) ZIE OOK - Ernst Jansz treedt op voor Japanse troostmeisjes [Web document] Nieuws.nl 2007 (31 oktober) - Netwerk: Troostmeisjes strijden voor Japanse erkenning [Windows Media document; 9:05] NCRV 2007 (28 februari) - de Meijer B. Troostmeisjes vragen om erkenning [Web document] Rood Petje 2007 (2 november) - Comfort Women Manifestatie [Macromedia Flash document; 16:56] Google Video 2007 (2 november) - Hartman T. Verslag [Web document] Indisch4ever 2007 (2 november) Zie ook de nieuwsberichten over de troostmeisjes. |
|
50 jaar I.N.D.O. |
8 oktober 2007 |
| Vandaag is het exact 50 jaar geleden dat mijn vader (Kediri Jawa, 1935) voet zette op Nederlandse bodem. Op 8 oktober 1957 kwam hij aan in Rotterdam met de Sibajak. De Sibajak vertrok op 29 augustus 1957 van Melbourne en op 10 september 1957 van Surabaya, waar mijn vader aan boord ging als eerste van de familie De Meijer. |
|
Mijn vader ging in 1957 dus 'in zijn uppie' naar Nederland.
Soekarno begon in die tijd moeilijk te doen tegen de
'buitenlanders' [1]. Een vriend en raadsman
van mijn opa, pastoor van Megen, adviseerde mijn vader naar de
(toen nog echt katholieke) 'Fakultas
Kedokteran' van Nijmegen te laten gaan.
Inlichtingen over de studie kon mijn vader krijgen bij een huidarts in Surabaya, die ook in Nijmegen had gestudeerd. Niet veel wijzer en met 0,0 idee van wat hij hier kon verwachten is mijn vader op de boot gestapt. Meegenomen werden o.a. katoenen lange broeken (die hij in Nederland nooit heeft gedragen: veel te dun) en zijn fiets (verpakt als ruimbagage). Aan boord hoorde men al dat de toestand voor de Nederlanders verder verslechterde. Soekarno voerde toen zijn confrontatie-politiek ("Indonesië voor de Indonesiërs") en er werd van alles genationaliseerd. De 'Nederlanders' begonnen bij bosjes het land te verlaten. Met 'Zwarte Sinterklaas' waren er uiteraard tranentrekkende artikelen in de krant (zie de masterthesis Indië tabeh : opvattingen in kranten van Indische Nederlanders over de repatriëring (1950-1958) van Kirsten Vos). |
|
|
Na een maand of wat in een 'contractpension' voor alleenstaanden
aan de Nieuwe Parkweg in Scheveningen kreeg mijn vader een brief
van het toenmalige Ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Hierin stond dat zijn Indonesische papieren goed
genoeg waren om in Nederland verder te studeren, waarop mijn
vader 'op goed geluk' naar Nijmegen ging. Hier moest hij toch nog
een colloquium doctum (het toelatingsexamen voor de
universiteit) afleggen voordat hij echt naar het (toen
splinternieuwe) 'preklinisch' kon gaan.
Mijn oom Herman, toen ook medisch student, heeft mijn vader min of meer 'ingeleid' in de Nederlandse gewoontes, onder andere door hem bij zijn ouders in Venlo uit te nodigen met de feestdagen. En naderhand met carnaval (vandaar zijn 'enthousiasme' voor dit feest). Op 16 december 1957 vertrokken mijn opa en oma, tante Tineke en oom Piet met de Waterman uit Surabaya. Het schip kwam op 1 februari 1958 aan in Rotterdam. Mijn vader haalde hen op, samen met oom Herman. Tussen oom Herman en tante Tineke was het meteen raak, ... [1] N.B.: Mijn opa (Jacobus Willem de Meijer, Nganjuk 1889-Herpen 1965) was al generaties lang Indo en mijn oma (Francina/Soeminah, Kediri 1905-Panningen 2001) was een echte Javaanse. |
|
Antropologe: Nederlanders voor hun eigen veiligheid in 'bersiapkampen' |
2 oktober 2007 |
| Werden de Nederlanders die tussen oktober 1945 en mei 1947 geïnterneerd zaten in de 'republikeinse kampen' op Java en Madura daar gegijzeld - of zaten zij er voor hun eigen veiligheid? De Nederlandse regering en geïnterneerden zelf hielden (en houden) het op het eerste, president Soekarno en de aanhangers van de nieuwe, door Nederland op dat moment niet erkende republiek, op het laatste. Antropologe Mary van Delden (Bandung, 1941) concludeert na jarenlang onderzoek dat er wel degelijk sprake was van bescherming en niet van gijzeling. Zij promoveerde gisteren, 1 oktober, aan de Radboud Universiteit. |
|
|
Op 17 augustus 1945 riep Soekarno de republiek Indonesië
uit. Maar van een de
jure onafhankelijkheid was op dat moment geen sprake:
Nederland vocht voor het behoud van zijn kolonie. Pas eind 1949
was de Republik
Indonesia een feit.
Begin oktober 1945 constateerde Soekarno dat de vrijheidsstrijd van de Indonesiërs op Java steeds gewelddadiger werd en op een rassenoorlog begon te lijken. Er werd geplunderd en er werden mensen vermoord. Slachtoffers waren niet alleen Nederlanders die vanuit de voormalige Japanse kampen naar hun woonplaatsen terugkeerden, maar (naast Chinezen, Ambonezen, Menadonezen en pro-Nederlandse Indonesiërs) vooral ook Indo-Europeanen: mensen van deels Nederlandse, deels Indische afkomst en met de Nederlandse nationaliteit. |
|
Deze groep was tijdens de Tweede Wereldoorlog niet
geïnterneerd door de Japanse bezetter.
Internationale steun Soekarno besefte dat een bloedbad moest worden voorkomen - al was het maar omdat de jonge republiek internationale steun, vooral van Amerika, nodig had voor haar onafhankelijkheidsstreven. "Als de republiek geen baas was in eigen huis, en moord en doodslag aan de orde van de dag, kon Soekarno die steun wel vergeten", legt Mary van Delden uit. In dat kader werden in de laatste drie maanden van 1945 in de binnenlanden van Java ongeveer 46.000 Nederlanders, vooral Indo-Europeanen, van huis opgehaald en ondergebracht in zo'n 400 republikeinse kampen. De bedoeling was om deze groep te beschermen tegen kwaadwillende revolutionairen die zich verzetten tegen de terugkeer van het koloniale bestuur. De Nederlands-Indische regering en de geïnterneerden zelf echter spraken - en spreken vaak nog - over 'gijzelaars' en 'gijzeling'. |
|
Antropologe Van Delden maakt in haar proefschrift duidelijk dat
de geïnterneerden, die in deze revolutietijd aan alle kanten
omringd waren door Indonesiërs, wel degelijk werden
beschermd. "Als deze kampen niet hadden bestaan, zouden er
in de Indonesische revolutie veel meer slachtoffers zijn
gevallen."
Geen voorwaarden Voor de opvatting dat er sprake zou zijn van gijzeling vond Van Delden geen aanwijzingen. Ze keek daarvoor naar vier relevante momenten waarop de republikeinen de geïnterneerden als gijzelaar hadden kunnen gebruiken: |
|
Nederlandse beeldvorming De Nederlandse regering maakte op haar beurt wèl gebruik van de 'gegijzelde' geïnterneerden, aldus Van Delden: om de Britse troepen (die verantwoordelijk waren voor de 'afwikkeling' van de Tweede Wereldoorlog ter plekke) zo lang mogelijk op Java te houden en om de Nederlandse publieke opinie te beïnvloeden ten gunste van uitzending van militairen naar Nederlands-Indië. Van Delden: "Ook na mei 1947, toen de evacuatie van de republikeinse kampen al was afgerond, bleef Nederland spreken over 'gijzelaars in handen van de republiek'." Ten onrechte dus, maar toch - hoe kan het dat er ook nu nog mensen zijn die zullen zeggen: 'Wij waren wel degelijk gijzelaars'? Van Delden: "Als je in zo'n kamp zit, weet je niet wat er om je heen gebeurt. Je ziet een trein met geïnterneerden binnenkomen en een trein met pemuda, Indonesische jongeren, vertrekken en je concludeert: we worden geruild. En als de kranten en de Nederlandse regering ook blijven spreken over gijzelaars, geloof je dat." Nuancering Mary van Delden wil de situatie in de republikeinse kampen zeker niet bagatelliseren. "Het wás beroerd om geïnterneerd te zijn. Er wás weinig te eten. Het wás onvrij. Hoe je het ook bekijkt: zo'n kamp was voor de geïnterneerden een verlenging van de oorlog die voor een aantal mensen nog wel negentien maanden duurde." |
|
Alleen: het bestaande historiografische beeld verdient wel
nuancering. En die geldt niet alleen de kwestie beschermd of
gegijzeld. "Lees je over de eerste jaren van de republiek
Indonesië, dan lees je over chaos, anarchie en gewelddadige
pemuda. Maar ik constateer dat deze episode relatief
vreedzaam is verlopen binnen de chaos die er op Java heerste. Op
enkele uitzonderingen na kwamen de meeste mensen veilig aan in de
kampen, ze verbleven daar veilig en ook de evacuatie is goed
verlopen."
Dat laatste is des te opvallender als je je realiseert dat het Indonesische leger, dat de operatie moest uitvoeren, nog maar net bestond. |
|
|
"Dat de Indonesiërs dat onder de omstandigheden heel
goed gedaan hebben - daar zou, vind ik, meer erkenning voor mogen
komen. Wat ik verder belangrijk vind, is dat mijn onderzoek een
ander beeld geeft van de pemuda: je kunt niet alle
Indonesische jongeren het predicaat gewelddadig geven. Uit dit
onderzoek blijkt dat zij hebben meegewerkt aan de bescherming van
Nederlanders."
Over de promovenda Mary van Delden (Bandung, 1941) studeerde culturele antropologie en niet-westerse sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkte onder meer als sociaal rapporteur bij de Stichting Pelita die zich inzet voor oorlogsgetroffenen uit het voormalig Nederlands-Indië. Sinds 1992 werkte zij aan dit proefschrift, waarbij zij werd begeleid van uit het Nijmegen Institute for Social Cultural Research (NISCO). BRON - Republikeinse kampen in Nederlands-Indië: geen gijzeling, maar bescherming [Web document] Persbericht Radboud Universiteit 2007 (1 oktober) - Ibid [Web document] Nieuwsbank 2007 (1 oktober) LITERATUUR - De republikeinse kampen in Nederlands-Indië, oktober 1945 - mei 1947 : orde in de chaos? / door Mary Catharina van Delden. - [S.l. : s.n.], 2007. - 596 p. : ill. ; 24 cm Handels ed. van proefschrift: Nijmegen : Radboud Universiteit. - Met samenvatting in het Engels en lijst van kampen. ISBN 978-90-811845-1-9 (€ 41,50) ZIE OOK - Soekarno beschermde de Nederlanders : republikeinse kampen waren beveiligingskampen [Web document] VPRO 2007 (28 september) - Ovt: Republikeinse kampen in Nederlands-Indië [Windows Audio document; 10:59] VPRO 2007 (30 september) - Kampen na 1945 in Nederlands-Indië juist ter bescherming [Web document] Wereldjournalisten 2007 (30 september) - Geen gijzeling, maar bescherming [Web document] Kennislink 2007 (1 oktober) |
|
Drie planetoïden krijgen naam met Indisch tintje |
30 september 2007 |
|
Afgelopen vrijdag is naar elf Nederlanders een planetoïde
vernoemd. Naast bekende wetenschapsjournalisten als
Govert
Schilling en Eddy
Echternach, Chriet
Titulaer en wijlen Henk
"Apollo Henkie" Terlingen, staan ook drie namen op
de lijst met een Indisch tintje.
De eerste is Johan Mohr (1716-1775), een Duits-Nederlandse predikant en stichter van een sterrenwacht in Batavia. Naar hem is planetoïde nr. 5494 vernoemd: de "JohanMohr". |
|
|
De "Kerkhoven" (nr. 11432) is vernoemd naar Rudolf
Kerkhoven (1848-1918), een planter-pionier die is beschreven in
Hella
Haasse's roman 'Heren van de thee'.
De derde is Karel Bosscha (1865-1928), ook een Heer van de Thee in Nederlands Indië en stichter van de later naar hem genoemde Bosscha-sterrenwacht in Lembang (zie foto). Naar hem is planetoïde nr. 11431 (de "Karelbosscha") vernoemd. |
|
Een overzicht van de recent toegekende elf namen is gepubliceerd
op Astronomie.nl.
Zij vullen de lange
lijst aan van reeds door Nederlanders ontdekte en vernoemde
planetoïden.
BRON - Elf Nederlanders geven naam aan planetoïde [Web document] Astronomie.nl 2007 (28 september) |
|
Henk Mak van Dijk : Indische klassieke liederen |
23 september 2007 |
| Henk Mak van Dijk (1955) maakte op zestienjarige leeftijd zijn debuut als pianist met het Amersfoort Jeugdorkest. Zijn interesse in andersoortige culturen bracht hem echter eerst tot de studie culturele antropologie aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij bleef daarnaast piano studeren en, na het behalen van zijn solistendiploma piano in Den Haag, werkte hij achtereenvolgens als pianist op de conservatoria van Yogyakarta, Rotterdam en Den Haag. |
|
Mak van Dijk heeft, samen met Esther Wils, in 2003 onderzoek
gedaan naar Indische sporen in de Nederlandse klassieke muziek
bij het Nederlands
Muziek Instituut in Den Haag.
Als deelresultaat van dit onderzoek verscheen in december 2005 de CD Indische klassieke liederen : angin timor gelumbang barat = de oostenwind golft naar het westen, waarop werken staan van Linda Bandara (1881-1955), Paul Seelig (1876-1945), Bernhard van den Sigtenhorst Meyer (1888-1953), Constant van de Wall (1871-1945) en Frans Wiemans (1889-1935). |
|
| "De componisten voelden zich zowel verbonden met de westerse muziekwereld als geïnspireerd door de klanken van gamelan en krontjong", aldus Tong Tong over de CD. |
|
|
De CD bevat liederen in het Maleis, Nederlands en Soendanees. Te
horen zijn onder andere traditionele pantuns,
keroncong
en gedichten van Rient van Santen (1882-1943), Raden Mas
Noto Soeroto (1881-1951) en Rabindranath Tagore (1861-1941).
De unieke verzameling Indische klassieke liederen, gecomponeerd in de periode 1900-1951, worden op de CD gezongen door sopraan Renate Arends, die gestudeerd heeft aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, het Internationale Opera Centrum Amsterdam en het Steans Institute in Chicago. |
|
Mak van Dijk en Arends hebben de liederen onder andere ten gehore
gebracht tijdens het Tong Tong Festival op de 47e
Pasar Malam
Besar (juni 2005; zie foto) en tijdens Festival
Classique (16 juni 2007) beide in Den Haag. De Avro heeft
voorafgaand hieraan aandacht
besteed aan de Indische klassieke liederen, de gamelan en Den
Haag als Indische stad.
In het kader van het onderzoek door Mak van Dijk, verschijnt eind 2007 het boek De oostenwind waait naar het westen : over Indische componisten en Indische composities, 1898–1945, waarin de Indische klassieke muziek en haar componisten worden beschreven. |
|
|
De CD is nog steeds te bestellen bij het Nederlands
Muziek Instituut door overmaking van € 17,50 op
bankrekeningnummer 51.64.83.994 t.n.v. het Nederlands Muziek
Instituut, Den Haag, o.v.v. 'CD Indische muziek'.
BRONNEN 1. Indische klassieke liederen: bijzondere CD [Web document] Stichting Tong Tong 2005 (5 december) 2. van der Leeuw G. Angin timur gelumbang barat [Web document] De Rode Leeuw 2006 (11 november) VIDEO - Indische liederen (Festival Classique : ons muzikale koningshuis; 2) Avro 2007 (2 juni) (lengte: 08:04) [Windows Media] ZIE OOK - "Indisch Klassiek" aan de Emmakade in Den Haag Berkat: Adrienne Zuiderweg |
|
Opnames voor Ver van familie gestart |
14 augustus 2007 |
| Begin juni is in Nederland en de Verenigde Staten gestart met de opnames van de Indische speelfilm Ver van familie, een bewerking van de gelijknamige roman van Marion Bloem. |
|
|
In de film maakt Riem
de Wolff zijn speelfilmdebuut. Buiten De Wolff bestaat de
cast onder meer uit: Anneke
Grönloh, Terrence Schreurs, Gepke
Witteveen, Katja
Schuurman, Martin
Schwab, Lindsay Pronk (Miss Universe Nederland 2004),
Elle
van Rijn en Nada
van Nie.
Ver van familie is een familiefilm over Indo's (Indische Nederlanders), die in Nederland een nieuw bestaan hebben moeten opbouwen, maar zich nooit helemaal los hebben kunnen maken van hun verleden. De film geeft soms op hilarische wijze, dan weer met ontroering, zicht op de hechtheid van een migrantenfamilie, maar ook op de benauwende kant van de hechte familieband. |
| De film wordt in het voorjaar van 2008 in de bioscoop uitgebracht. De roman van Bloem, die al enige tijd uitverkocht is, verschijnt tegelijkertijd als filmeditie bij De Arbeiderspers. |
|
Masterthesis over Indische Nederlanders en de repatriëring |
4 augustus 2007 |
|
Binnenkort studeert Kirsten
Vos af op haar in juni 2007 afgeronde onderzoek naar de de
betekenis die de repatriëring in de jaren '50 had voor de
Indische Nederlanders in Indonesië.
Het onderzoek is beschreven in haar thesis Indië tabeh : opvattingen in kranten van Indische Nederlanders over de repatriëring (1950 - 1958), uitgevoerd in het kader de deeltijdmasteropleiding Media & Journalistiek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Vos stelt de vraag centraal hoe de Indische Nederlanders in het nieuwe onafhankelijke Indonesië van de jaren '50, het vertrek van hun familie en vrienden een plek in hun dagelijkse leven gaven. Zij beantwoord deze vraag aan de hand van drie Nederlandstalige kranten (de Nieuwe Courant/het Nieuw Soerabajasch Handelsblad, de Vrije Pers en de Nieuwsgier) die tussen 1950 en 1958 in Indonesië werden uitgegeven. |
|
|
De masterthesis is sinds gisteren te
downloaden, naar keuze in het geheel, of per hoofdstuk.
LITARATUUR - Vos KJ. Indië tabeh : opvattingen in kranten van Indische Nederlanders over de repatriëring (1950- 1958) [Masterthesis; Web document] Rotterdam: Erasmus Universiteit/Media & Journalistiek, 2007. ZIE OOK - Bosma U, Sens A, Termorshuizen G. Journalistiek in de tropen : de Indisch- en Indonesisch- Nederlandse pers, 1850-1958. - Amsterdam : Aksant; Amsterdam : Het Persmuseum, 2005. |
|
Indisch Herinneringscentrum naar Bronbeek |
26 juli 2007 |
|
Op het landgoed Bronbeek
in Arnhem komt een nieuw Indisch herinneringscentrum. Het is de
opvolger van het Indisch Huis in Den Haag, dat in 2006
zijn
deuren moest sluiten vanwege financieel
wanbeheer.
Dat schrijft staatssecretaris Bussemaker, samen met staatssecretaris Van der Knaap van Defensie, in een brief aan de Tweede Kamer. Om een alternatief te vinden voor het Indisch Huis zijn in opdracht van het ministerie van VWS vier mogelijke locaties onderzocht: Den Haag, Amsterdam, Utrecht en Arnhem. Landgoed Bronbeek in Arnhem biedt de beste mogelijkheden. Bronbeek heeft al een duidelijk Indisch karakter, krijgt nu al 20.000 bezoekers per jaar, ligt centraal en is zeer toegankelijk voor grote groepen bezoekers. |
|
|
Breed publiek Het Indisch herinneringscentrum zal de Tweede Wereldoorlog in Azië, met daarbij de voor- en nageschiedenis, voor een breed publiek presenteren. Uit onderzoek blijkt dat slechts de helft van alle Nederlanders iets afweet van de oorzaak en gevolgen van de Tweede Wereldoorlog in Azië. Het centrum zal zich vooral richten op de Japanse bezetting van Nederlands-Indië, de zogenaamde Bersiapperiode (de onafhankelijkheidsstrijd die direct na de Japanse aftocht begon), de repatriëring van Indische Nederlanders en de integratie van deze groep in Nederland. |
|
Ook zal het centrum een ontmoetingsplek zijn voor Indische
Nederlanders, waar zij herinneringen kunnen delen en herdenken.
Bestuur Het bestuur van het centrum staat onder voorzitterschap van de heer E.F. Stoové (voorzitter van de Raad van Bestuur van de SVB). Verder bestaat het bestuur uit mevrouw W. Sorgdrager (lid Raad van State), mevrouw V. Nijhof-Schippers (voorzitter van de Indische jongerenorganisatie Nasi Idjo), de heer S.B. Go (algemeen directeur Go-Tan), de heer C.N.J. Neisingh (generaal-majoor b.d.) en de heer J.W. Kelder kmkaz (commandant Zeestrijdkrachten VADM). Het bestuur heeft gekozen voor de naam Indisch Herinneringscentrum Bronbeek. Het ministerie van VWS geeft een jaarlijkse instellingssubsidie en eenmalig 1 miljoen euro voor de inrichting van de presentatie. Eind 2008 wordt het aparte traject Indisch erfgoed (onderdeel van programma Erfgoed van de Oorlog) overgedragen aan het centrum. Het ministerie van Defensie zal het algemene beheer van het landgoed, het verzorgingshuis voor oud-militairen en het museum op zich nemen. BRON - Indisch Herinneringscentrum naar Bronbeek. Persbericht VWS/KTOMM Bronbeek 2007 (26 juli) ZIE OOK - van Riel P. Indisch Herinnerings Centrum: zes vragen aan Erry Stoové [Web document] Pelita 2007 (23 augustus) Verschijnt herfst 2007 in Archipel |
